Projekt nowelizacji ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi

Od 14 września 2020 r. w Rządowym Centrum Legislacji trwają prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, której celem jest transponowanie do polskiego systemu prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1160 z dnia 20 czerwca 2019 r. zmieniającej dyrektywy 2009/65/WE i 2011/61/UE w odniesieniu do transgranicznej dystrybucji prowadzonej przez przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania oraz umożliwienie bezpośredniego stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1156 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ułatwienia transgranicznej dystrybucji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 345/2013, (UE) nr 346/2013 i (UE) nr 1286/2014. Mając na uwadze, że nowe przepisy powinny wejść w życie już 2 sierpnia 2021 r. (w związku z upływem w tym dniu terminu na transpozycję przepisów dyrektywy przez państwa członkowskie UE), czyli za niewiele ponad 3 miesiące, warto podsumować ich najistotniejsze założenia.

Jako że celem nowelizacji jest dążenie do zapewnienia równych warunków działania dla przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania na terenie UE oraz zniesienie ograniczeń w swobodnym przepływie jednostek uczestnictwa i udziałów w przedsiębiorstwach zbiorowego inwestowania w Unii, nowelizacja będzie w największym stopniu dotyczyła zagranicznych UCITS oraz zarządzających unijnymi AFI, które podlegają dystrybucji na terytorium Polski. Wśród najistotniejszych zmian dla wskazanych uczestników rynku należy wymienić:

1. utworzenie (obok dotychczasowego rejestru zagranicznych UCITS podlegających dystrybucji w Polsce) także rejestru notyfikowanych do dystrybucji w Polsce unijnych AFI i AFI z siedzibą w państwach EEA, do którego wpis będzie podlegał opłacie do 2500 euro, przy czym w przypadku AFI z wydzielonymi subfunduszami opłacie będzie podlegał wpis każdego notyfikowanego do dystrybucji subfunduszu,
2. rozszerzenie obowiązku opłaty (dotychczas jednorazowej) za wpis zagranicznego UCITS do rejestru funduszy zagranicznych dystrybuowanych w Polsce, także na wpis każdego kolejnego subfunduszu podlegającego notyfikacji, co dotychczas nie wiązało się z obowiązkiem ponoszenia jakichkolwiek opłat,
3. nałożenie zarówno na zagraniczne UCITS, jak i AFI, nowego obowiązku wnoszenia corocznej opłaty na pokrycie kosztów nadzoru, której wysokość, wynosząca nie więcej niż 2000 euro, będzie dodatkowo wzrastała o maksymalnie 500 euro za każdy (drugi i następne) subfundusz danego UCITS i AFI notyfikowanych do dystrybucji w Polsce,
4. nałożenie na unijne AFI, które są wprowadzane do obrotu na terytorium Polski wśród inwestorów detalicznych, obowiązku wdrożenia analogicznych rozwiązań organizacyjnych i technicznych, jakie do tej pory dotyczyły wyłącznie zagranicznych UCITS zbywających swoje tytuły uczestnictwa na terytorium Polski, zapewniających polskim inwestorom ochronę co najmniej na takim poziomie jak w państwie macierzystym unijnego AFI,
5. zniesienie obowiązku ustanowienia na terytorium Polski przedstawiciela i agenta płatności dla zagranicznych UCITS, pozostawiając taką możliwość jako fakultatywną,
6. rozszerzenie wyłączenia od zakazu stosowania struktury nominee przez zagraniczne UCITS także na przypadki, w których tytuły uczestnictwa danego UCITS są dopuszczone do obrotu na innym rynku regulowanym UE niż w Polsce,
7. doprecyzowanie, że zagraniczne UCITS są obowiązane informować KNF o zmianach w sposobie zbywania tytułów uczestnictwa na terytorium Polski co najmniej na 1 miesiąc przed ich wprowadzeniem, co dotychczas nie było obwarowane żadnym konkretnym terminem,
8. wprowadzenie szczegółowych zasad, na jakich ma następować zaprzestanie wprowadzania do obrotu na terytorium Polski jednostek uczestnictwa lub udziałów zagranicznych UCITS lub unijnych AFI,
9. wprowadzenie zharmonizowanych warunków dokonywania na terytorium Polski czynności poprzedzających wprowadzenie zagranicznego UCITS lub unijnego AFI do obrotu wśród inwestorów profesjonalnych (wprowadzenie zasad dotyczących tzw. pre-marketingu).

Część zmian, jakie mają zostać wprowadzone projektowaną ustawą, niewątpliwie należy ocenić pozytywnie. Dotyczy to zwłaszcza zmian, które wprowadzają lub doprecyzowują obszary aktualnie budzące po stronie uczestników rynku pewne wątpliwości, jak np. związane z niejasnymi dotychczas zasadami zaprzestania wprowadzania do obrotu zagranicznych UCITS czy unijnych AFI, czy też z zakresem i zasadami dopuszczalnego pre- marketingu zagranicznych UCITS oraz unijnych AFI przed ich oficjalną notyfikacją do dystrybucji. Należy wskazać, że projekt ustawy przewiduje także kolejne ułatwienia dla funduszy zagranicznych w prowadzeniu działalności na terytorium Polski, przede wszystkim w postaci rezygnacji z obowiązku ustanowienia przedstawiciela czy agenta płatności – w związku z pozostawieniem możliwości ustanowienia wskazanych podmiotów jako dobrowolnej, po wejściu w życie nowelizacji zagraniczne fundusze będą mogły podjąć decyzję o rozwiązaniu umów, jakie obecnie łączą ich z podmiotami pełniącymi funkcje przedstawicieli i agentów płatności, przy czym zwracamy uwagę, że taka zmiana będzie wymagała poinformowania KNF.

Do zmian niekorzystnych z punktu widzenia zagranicznych UCITS czy unijnych AFI niewątpliwie należą natomiast przepisy wprowadzające szereg nowych opłat, jakie podmioty te będą zobowiązane uiszczać na rzecz polskiego nadzorcy. Jak oszacował polski ustawodawca, w skali roku, do dystrybucji w Polsce zagraniczne UCITS oraz fundusze typu AFI notyfikują ok. 100 – 200 swoich subfunduszy, podczas gdy związana z opłatą notyfikacja nowych UCITS czy AFI ma miejsce tylko 1-2 razy do roku. Ponadto polski ustawodawca wskazał na konieczność pokrywania przez zagraniczne UCITS oraz fundusze typu AFI kosztów związanych z obowiązkiem ich stałego nadzoru w zakresie działalności w Polsce – zawiadomienia o zmianie dokumentów załączonych do pierwotnych notyfikacji lub o przekształceniach funduszy to ok. 1000 przypadków rocznie, a niezależnie od zmian w dokumentach notyfikacyjnych KNF zobowiązana jest także do bieżącego nadzoru nad działalnością tych podmiotów, co dotyczy ok. 750 funduszy i subfunduszy typu UCITS oraz ok. 450 funduszy i subfunduszy typu AFI. Co istotne, projekt nowelizacji zakłada odroczenie wejścia w życie przepisów wprowadzających obowiązek uiszczania opłaty rocznej do 1 stycznia 2022 r., w związku z czym pierwsza tego typu opłata powinna być należna dopiero za rok 2022.

Mimo iż nowelizacja w głównej mierze dotyczy zagranicznych przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania dystrybuujących tytuły uczestnictwa w Polsce, projekt ustawy wprowadza pewne zmiany mające znaczenie także dla krajowych funduszy czy zarządzających ASI, wśród których wymienić można:

1. wprowadzenie w miejsce dotychczasowych zasad dotyczących informacji reklamowych funduszy oraz ASI odwołania do art. 4 Rozporządzenia 2019/1156, które od 2 sierpnia 2021 r. będzie miało w tym zakresie bezpośrednie zastosowanie do krajowych funduszy inwestycyjnych i ASI,
2. wprowadzenie zmian w obowiązkach informacyjnych krajowych funduszy oraz ASI, które odpowiednio zbywają swoje jednostki uczestnictwa, oferują certyfikaty inwestycyjne lub wprowadzają ASI do obrotu na terytorium innego państwa członkowskiego UE,
3. określenie szczegółowych warunków, na jakich fundusze i zarządzający ASI mogą odpowiednio zaprzestać zbywania jednostek uczestnictwa, oferowania certyfikatów inwestycyjnych czy wprowadzania ASI do obrotu na terytorium innego państwa członkowskiego UE,
4. wprowadzenie zharmonizowanych warunków dokonywania czynności poprzedzających rozpoczęcie zbywania jednostek uczestnictwa SFIO, oferowanie certyfikatów inwestycyjnych FIZ czy wprowadzania ASI do obrotu na terytorium innego państwa członkowskiego UE wśród inwestorów profesjonalnych (tj. wprowadzenie jednolitych zasad dotyczących tzw. pre-marketingu).

Jak widać zmian nie jest mało, a podmioty, na których działalność mogą wpłynąć nowe przepisy, powinny już teraz rozpocząć przymiarki do dostosowania się do nowych wymogów. Kierowany przez mec. Filipa Suchtę Zespół Rynku Kapitałowego MSD chętnie odpowie na wszelkie Państwa pytania lub wątpliwości związane z nowelizacją.