Klauzula waloryzacyjna w Nowym PZP

Klauzula waloryzacyjna wynagrodzenia w nowym Prawie zamówień publicznych

Z dniem 1 stycznia 2021 roku weszła w życie ustawa z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych („PZP”). W „nowym PZP” ustawodawca postanowił sprecyzować kwestię waloryzacji wynagrodzenia, która zważając na częstotliwość oraz tempo zmian cen w niemal każdym sektorze gospodarki, stanowi kluczowy aspekt dla zachowania stabilności finansowej przedsiębiorstw, biorących udział w przetargach publicznych.

Obowiązek zamieszczenia klauzuli waloryzacyjnej w umowie

W treści art. 439 PZP zdecydowano się zamieścić przepis, obejmujący kwestię klauzuli waloryzacyjnej wynagrodzenie. W obowiązującym do końca 2020 roku PZP, zasady dopuszczające waloryzację wynagrodzenia, szczególnie w odniesieniu do wzrostu cen materiałów i kosztów pracowniczych, nie były wystarczająco precyzyjne i jednoznaczne. Pojawiało się wiele problemów związanych z tym zagadnieniem, których rozwiązanie wiązało się często z koniecznością zaangażowania sądów czy Urzędu Zamówień Publicznych. Stąd, jak możemy wyczytać z art. 439 § 1 nowego PZP, wszelkie kontrakty podlegające przepisom PZP, obejmujące swoim przedmiotem roboty budowlane lub usługi, zawarte na okres dłuższy niż 12 miesięcy, muszą zawierać klauzulę waloryzacyjną, przewidującą możliwość modyfikacji wynagrodzenia, w przypadku zmiany ceny materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia.

Warto nadmienić, że w przypadku zawarcia umów na okres krótszy aniżeli 12 miesięcy lub umów na dostawę, zamieszczenie klauzuli waloryzacyjnej przez zamawiającego, stanowi wyłącznie jego uprawnienie, z którego może, lecz nie musi skorzystać.

Obligatoryjne elementy umownych postanowień waloryzacyjnych

PZP wymaga by postanowienia zawierające klauzulę waloryzacyjną, składały się z określonych w ustępie drugim omawianego art. 439 PZP elementów obligatoryjnych. Należą do nich między innymi:

poziom zmiany ceny materiałów lub kosztów,
początkowy termin ustalenia zmiany wynagrodzenia,
sposób ustalenia zmiany wynagrodzenia (np. w odniesieniu do wskaźników GUS lub wykazu wykorzystywanych materiałów i zmian cen),
wpływ zmiany ceny na koszt wykonania zamówienia,
maksymalna wartość zmiany wynagrodzenia oraz
okres, w trakcie którego mogą następować kolejne zmiany wynagrodzenia.

Zamieszczając w umowie klauzulę waloryzacyjną, zamawiający ma pozostawioną swobodę co do określenia samych wartości powyższych elementów, zważając na indywidualną specyfikację zamówienia, przewidywania co do zmian cen materiałów czy szacunkowe koszty i możliwości finansowe zamawiającego (w sytuacji ewentualnego podwyższenia wynagrodzenia wykonawcy).

Umowa z wykonawcą zawarta po upływie 180 dni od dnia wybrania oferty

Nowy przepis obejmujący zasady zmiany wynagrodzenia, w odrębny sposób doprecyzował okoliczności, w których doszło do zawarcia umowy z zamawiającym, po upływie okresu 180 dni. Poświęcony temu zagadnieniu art. 439 § 3 stanowi, iż w przypadku wystąpienia powyższych okoliczności, koniecznym jest zawarcie w umowie klauzuli waloryzacyjnej, a za początkowy dzień ustalenia terminu zmiany wynagrodzenia, uważa się dzień otwarcia oferty, chyba że zamawiający określi wcześniejszy termin.

Sytuacja podwykonawcy w przypadku waloryzacji wynagrodzenia wykonawcy

Omawiany przepis dotyczący waloryzacji wynagrodzenia reguluje także kwestię wynagrodzenia należnego podwykonawcom, w sytuacji kiedy wynagrodzenie wykonawcy zostało zmienione w myśl art. 439 PZP.

Jeżeli zaistniała powyższa okoliczność, a wykonawca zawarł z podwykonawcą umowę na okres przekraczający 12 miesięcy, przedmiotem której są roboty budowlane lub usługi, to jest on zobowiązany do podwyższenia lub obniżenia wynagrodzenia podwykonawcy, w zakresie odpowiadającym zmianie cen materiałów lub kosztów dotyczących zobowiązania podwykonawcy.

Należy pamiętać, iż niedochowanie powyższego obowiązku przez wykonawcę, wiążę się z ryzykiem nałożenia przez zamawiającego sankcji w postaci kary umownej, wynikającej z postanowienia umownego, którego zamieszczenie w kontrakcie pomiędzy zamawiającym a wykonawcą, przewiduje art. 436 pkt 4 lit. a PZP.