BLOG
No data was found
UDOSTĘPNIJ

Obowiązek zgłoszenia podwykonawcy robót budowlanych a odpowiedzialność solidarna inwestora.

Podwykonawcy robót budowlanych stanowią nieodłączny element łańcucha wykonawczego inwestycji. Ich znaczenie dla całego procesu realizacji przedsięwzięcia budowlanego jest na tyle istotne, że postanowiono wdrożyć prawny instrument ochrony interesów podwykonawców, w postaci odpowiedzialności solidarnej inwestora. Jednakże, wspomniany instrument prawny nie działa bezwarunkowo i jego zastosowanie, uzależnione jest od spełnienia konkretnych przesłanek, do których zalicza się między innymi obowiązek zgłoszenia szczegółowego przedmiotu prac wykonywanych przez podwykonawcę robót budowlanych. Niewłaściwe dokonanie zgłoszenia podwykonawcy, wyłącza możliwość pociągnięcia inwestora do odpowiedzialności solidarnej.

Kodeksowa regulacja odpowiedzialności solidarnej inwestora.

Zgodnie z art. 6471 § 1 k.c. inwestor jest odpowiedzialny solidarnie wraz z wykonawcą za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy robót budowlanych pod warunkiem, że szczegółowy przedmiot umowy z podwykonawcą zostanie zgłoszony inwestorowi, zaś ten nie wyrazi sprzeciwu, wobec przeprowadzenia zakresu prac ujętych w zgłoszeniu przez podwykonawcę. Powyższa regulacja uzależnia powstanie solidarnej odpowiedzialności po stronie inwestora od spełnienia szeregu przesłanek, do których należą przede wszystkim: zawarcie pomiędzy wykonawcą, a podwykonawcą umowy o roboty budowlane, pokrycie się zakresu robót podwykonawcy z przedmiotem świadczenia zawartym w umowie pomiędzy wykonawcą a inwestorem, a także brak sprzeciwu inwestora na powierzenie określonego zakresu robót budowlanych podwykonawcy.

Ostatnia z wymienionych przesłanek niezwykle często stanowi podstawę sporów na linii inwestor – wykonawca – podwykonawca. Znakomita większość podwykonawców nie jest świadom, co do wymogów związanych z obowiązkiem zgłoszeniowym oraz konsekwencjami jego niewłaściwego dokonania.

Kto może dokonać zgłoszenia i co powinna zawierać jego treść?

W pierwszej kolejności należy zadać pytanie, kto powinien dokonać zgłoszenia podwykonawcy? W praktyce można spotkać się z twierdzeniem, że to wykonawca powinien zgłosić podwykonawcę robót budowlanych inwestorowi. Jednakże, z treści art. 6471 § 1 wynika jednoznacznie, iż zgłoszenia może dokonać zarówno wykonawca jak i sam podwykonawca. Które z wymienionych rozwiązań jest korzystniejsze? Otóż, podwykonawca chcąc w pełni zadbać o swój interes i o możliwość powołania się na solidarną odpowiedzialność inwestora, powinien dopilnować, by jego zgłoszenie zostało dokonane w odpowiedni sposób. Wobec tego, najkorzystniejszym z punktu widzenia podwykonawcy jest dokonanie zgłoszenia osobiście. Jeżeli jednak w relacjach pomiędzy podmiotami zaangażowanymi w przedsięwzięcie przyjmuje się, że to wykonawca jest obowiązany do dokonywania zgłoszeń swoich podwykonawców, to podwykonawca powinien poczynić wszelkie starania, by zweryfikować dokonane zgłoszenie pod względem wymogów ustawowych.

Wiedząc już które podmioty są uprawnione do dokonania zgłoszenia, szczególną uwagę należy poświęcić fragmentowi art. 6471 § 1 k.c. stanowiącemu, iż zgłoszenie musi obejmować szczegółowy przedmiot wykonywanych robót budowlanych. Posłużenie się przez prawodawcę określeniem „szczegółowy”, nie dostarcza adresatowi wystarczających informacji, wyjaśniających problematykę „szczegółowości” zgłoszenia. Niemniej, za właściwe określenie przedmiotu robót budowlanych wydaje się, uwzględnienie w zgłoszeniu informacji takich jak dane podwykonawcy, pełny zakres prac przez niego wykonywanych oraz wynagrodzenie należne podwykonawcy, wraz z podstawami niezbędnymi do jego obliczenia. Objęcie treścią zgłoszenia powyższych informacji, pozwala inwestorowi oszacować ewentualne ryzyko w zatrudnieniu danego podwykonawcy, pod kątem prawidłowego zrealizowania przedmiotu kontraktu zawartego z wykonawcą. Dokonanie zgłoszenia nieobejmującego wymienionych informacji, w zdecydowanej większości przypadków spotka się ze zgłoszeniem sprzeciwu przez inwestora. Wynika to z faktu, iż co do zasady inwestor nie wyrazi zgody na zatrudnienie podwykonawcy, względem którego będzie ponosił odpowiedzialność solidarną, zaś nie będzie mógł stwierdzić chociażby górnej granicy wysokości odpowiedzialności.

Forma i termin zgłoszenia podwykonawcy robót budowlanych.

Zachowanie właściwej formy dla dokonania określonej czynności prawnej jest niezwykle istotne z punktu jej ważności oraz wywiedzenia przewidzianych dla niej skutków prawnych. W przypadku zgłoszenia podwykonawcy robót budowlanych, kwestia formy dokonywanego zgłoszenia została uregulowana w art. 6471 § 4 k.cPrzytoczony przepis stanowi, iż zgłoszenie podobnie jak i ewentualny sprzeciw inwestora, powinny być dokonane w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Niejednokrotnie spotkałem się z sytuacją, w której zarówno wykonawca jak i podwykonawca nie mieli jakiejkolwiek wiedzy w zakresie znaczenia wymogu zachowania formy pisemnej i za dochowanie takiej formy uważali m. in. przesłanie w zgłoszenia w formie skanu z widocznymi podpisami, co w następstwie rodziło dla nich negatywne konsekwencje.

Zagadnienie formy pisemnej normuje art. 78 k.c. zgodnie z którym, warunek zachowania formy pisemnej (w naszym przypadku dla zgłoszenia podwykonawcy), wymaga złożenia własnoręcznego podpisu osoby uprawnionej do dokonania zgłoszenia. Doręczenie inwestorowi skanu, kserokopii bądź faksu podpisanego zgłoszenia, nie będzie zatem spełniało wymogu formy pisemnej i w rezultacie będzie nieważne, co potwierdza treść wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2009 r., sygn. akt I PK 58/09:

„Każda bowiem kopia dokumentu spełnia warunek zachowania formy pisemnej, jeżeli jest własnoręcznie podpisana. Formy tej nie zachowuje dokument własnoręcznie sporządzony przez składającego oświadczenie woli, jeżeli nie zostanie przez niego podpisany. Podstawową cechą podpisu własnoręcznego jest jego oryginalność w tym znaczeniu, że tylko taki podpis daje możliwość zidentyfikowania jego autora (potwierdzenie pochodzenia). Wymaganie zachowania podpisu własnoręcznego nie jest więc dochowane, gdy nie jest to znak oryginalny, a jedynie odtworzony za pomocą kalki, kserokopiarki, skanera, faksu itp.

W tym miejscu należy zaznaczyć, iż formę pisemną wymaganą dla zgłoszenia podwykonawcy przez art. 6471 § 4, będzie spełniał również dokument podpisany w formie elektronicznej, o której stanowi art. 781 § 2 k.c.

Nieważność dokonanego zgłoszenia, z uwagi na niedochowanie formy pisemnej, pociąga za sobą skutek w postaci uznania, jakoby wykonawca lub podwykonawca w ogóle nie przedłożyli inwestorowi zgłoszenia. W odniesieniu do terminu dokonania zgłoszenia, zgodnie z treścią art. 6471 § 1, przedłożenie zgłoszenia inwestorowi musi nastąpić przed przystąpieniem do wykonywania robót przez podwykonawcę.

Brak wymogu zgłoszenia podwykonawcy robót budowlanych.

Ustawodawca przewidział w art. 6471 § 2 okoliczność, której wystąpienie wyłącza wymóg dokonania odrębnego zgłoszenia podwykonawcy do akceptacji inwestora. Powyższe następuje w sytuacji, kiedy w treści umowy łączącej inwestora i wykonawcę, zawartej w formie pisemnej pod rygorem nieważności, strony określiły podmiot, mający realizować roboty budowlane w charakterze podwykonawcy oraz szczegółowy zakres (przedmiot) wykonywanych przez niego prac.

Podsumowanie.

Przystępując do przedsięwzięcia w roli podwykonawcy niezwykle istotnym jest dopełnienie wszelkich formalno-prawnych kwestii, które pozwolą możliwie najskuteczniej zabezpieczyć własny interes i ułatwią dochodzenie należnego wynagrodzenia, na wypadek pojawienia się kłopotów finansowych po stronie wykonawcy. Właściwe dokonanie zgłoszenia, stanowi w mojej ocenie najbardziej pomijany i jednocześnie najważniejszy krok, ku spełnieniu przesłanek wystąpienia odpowiedzialności solidarnej inwestora. Niedopilnowanie odpowiedniego wypełnienia obowiązku zgłoszeniowego, może skutecznie utrudnić egzekwowanie należności za zrealizowane roboty budowlane. Jak doskonale wiadomo, w branży budowlanej płynność finansowa przedsiębiorstw pełniących funkcję generalnych wykonawców bądź wykonawców, jest bardzo często uzależniona od ukończenia jednej konkretnej inwestycji. W sytuacji pojawienia się opóźnienia w wypłacie wynagrodzenia należnego wykonawcy, za prace realizowane na innym, kluczowym dla niego obiekcie, przy braku możliwości skorzystania z odpowiedzialności solidarnej inwestora, podwykonawca pozostaje w wyjątkowo niedogodnej pozycji, która może poważnie zagrozić prowadzonemu przed niego przedsiębiorstwu. Dlatego, dopilnowanie na pozór prostych i niewymagających czynności, jak między innymi poprawne zgłoszenie podwykonawcy, jest fundamentalne dla zabezpieczenia wypłaty wynagrodzenia a w rezultacie zachowania stabilności i płynności finansowej.

Scroll to Top